Isparta deyince akla ilk gelen birkaç kelimeden biri de “Davraz” dır. Kayak merkeziyle günümüzde bilinen bu dağ aslında Isparta’nın doğal mevsim saatiydi. Davraz Isparta’ydı, Davraz kutsaldı, Davraz uludağdı.

Davraz Dağı’nın iki tarafından görünen iki kayaya Ispartalılar “Oğlak Kayası” adını vermişler. Oğlak gediği olarak ta anılırmış. Davraz Dağı’na Isparta’dan bakıldığında güneş yazın dağın kuzey tarafından, kışın ise güney tarafından doğduğundan, doğan güneş oğlak kayaları hizasını geçmedikçe tohum atılmazmış.

İşte güneşin oğlak kayaları hizasını aşmadığı bu zamana “Çetrik” mevsimi derlerdi. Bu mevsimde sebze meyve dikilmezdi, çünkü bu mevsim soğuk geçebilme ihtimali olan bir dönemdir. Don vurma olasılığı da vardır. Bunu tecrübeyle öğrenmişti Ispartalılar.

Güneşin ise Davraz’ın ortasından doğduğu zamana da “vay” mevsimi demişler.

Eğer Çetrik zamanında sebze ekildiyse don vurmadıysa, sorun yok, erken zamanda yetişir, şayet Çetrik zamanında ekmeyenler ya da Çetrik zamanı ekip de don vurmuş olanlar olursa, “Vay”  zamanında ekim yaparlardı. Buna da “vay vay tavı” derlerdi.

Öyle ki köylerde müneccim vâri ulular, erenler olurdu. Ayın hareketlerine göre aylık yağmurları tahmin ederler ve çoğunluğunda da tuttururlardı.

Isparta’nın Katip Çelebi’nin seyahatnamesinde hayranlıkla bahsettiği bostanlarında, yeşilliklerinde yetişen leziz meyveleri bu Davraz’ın katkısıyla yetişirdi.

Davraz, Ispartalıların kıstasıydı, sevdasıydı, tarım Davraz’a göre işlenirdi.

Biraz daha ileri gideyim, ben tarihçiyim haddim değil ama Davraz olmasaydı Isparta’nın iklimi bozulur, yaylası olmazdı. Davraz olmasaydı, Isparta’da hayvancılık olmazdı. Davraz olmasaydı, Isparta’da tarım olmazdı.

Velhâsıl Davraz’ın kıymetini bilmek, bir kere daha verene şükretmek lazım.

Bekir MANAV 17.07.2022

https://www.facebook.com/bekir.manav