Isparta’nın Deprem Riski

Fethiye-Burdur fay hattında bulunan Isparta'da gözler deprem gerçeğine çevrildi. 1. dereceden deprem bölgesinde bulunan Isparta'da kaç fay hattı bulunuyor? Isparta'nın riskli bölge olmasının nedeni ne? Bütün bu soruları SDÜ Jeofizik Mühendisliği Bölümü Sismoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şakir Şahin yanıtladı

Fethiye-Burdur fay hattında bulunan Isparta'da gözler deprem gerçeğine çevrildi. 1. dereceden deprem bölgesinde bulunan Isparta'da kaç fay hattı bulunuyor? Isparta'nın riskli bölge olmasının nedeni ne? Bütün bu soruları SDÜ Jeofizik Mühendisliği Bölümü Sismoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şakir Şahin yanıtladı Yaşanan depremin ardından Isparta'da gözler deprem gerçeğine çevrildi. Isparta'nın birinci dereceden deprem bölgesi olması Isparta'daki fay hatları harekete geçer mi endişesine yol açtı. Süleyman Demirel Üniversitesi jeofizik mühendisliği bölüm Sismoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Profesör Doktor Şakir Şahin, Fethiye Burdur fay hattı üzerinde bulunan Isparta'nın neden birinci dereceden deprem bölgesinde yer aldığını anlattı. Şahin ‘’6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli iki deprem yaşadık. Bu depremlerde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet diliyorum. Yaralılara da acil şifalar diliyorum. Tabii karada yaşanabilecek en büyük depremlerden bir tanesi dünya da Isparta.  Özeninde baktığımız zaman Türkiye'de beş tane tektonik zom var. Bir tanesi Isparta Büklümü. Isparta Büklümü diye tanımladığımız bu tektonik yapı Dünyanın en genç daha oluşum kuşağına bağlı bir tektonik yapı. Bu aslında Atlas Okyanusu'ndan başlayıp Kuzey İtalya Adriyatik'ten Mora Yarımadası, Girit'in güneyi, Rodos Fethiye'den itibaren Isparta Fethiye Burdur hattıyla devam edip daha sonra Sultan Dağları'na dönüp Kıbrıs Yayla birlikte İskenderun Körfezi ve Doğu Anadolu fayıyla birleşen bir hat. Şimdi bu hattın oluşmasına neden Afrika levhası Anadolu levhası altına dalmasıyla oluşan bir yapı. Dolayısıyla buradaki kubbemsi yapı Isparta Büklümü diye tamamladığımız KOBİMC Yapı bu tektonik sürece bağlı olarak gerçekleşmekte’’dedi. Isparta havzasını sınırlayan üç diri fay hattı olduğunu da belirten Profesör Doktor Şahin  ‘’Aksu bindirmesi fay hattında yüzyıllardır hareketlilik olmuyor. Bu yüzden bu konu üzerinde çalışılmalıdır’’ dedi.   Şahin ‘’En tehlikeli veya tehlike arz eden fay Fethiye Burdur hattı Isparta'yı etrafına baktığımız zaman, Türkiye diri fay haritasına baktığımız zaman Isparta'nın havzasını sınırlayan üç tane fay var. Şimdi bunlardan bir tanesi Bozan önünden başlayıp yine İstanbul yolundan Afyon tarafına gelip Kayı Ovası'ndan Gölcük istikametine, Gölcük hizasına kadar devam eden bir fay. Yine Savdan, Yakaören'e kadar devam eden ve Şehri Güney'den sınırlayan bir fay Bir de Savdan Kayı Köyü'ne kadar, çevre yolunu takip ederek gelen bir fay. Isparta açısından tehlike oluşturan faylar Burdur fayı, Davraz. O tabii Çobanisa fayı olarak tanımlandı. Fakat Davraz fay zonu diye tanımladığımız birbirine para iki tane fay var. Bir diğeri de aksi bindirmesi. Şimdi aksu bindirmesi neden önemli? Çünkü yüzyıllardan beri aksi bindirmesi üzerinde bir deprem oluşmadı. Aksu bindirmesi Türkiye'de var olan sismik boşluklardan bir tanesi Şimdi sismik boşluktan kastımız ne? Şöyle örnekleyeyim. Mesela pazarcı fayı bir sismik boşluktu. Çünkü beş yüz on üç yılından bu bin beş yüz on üçten bu yana yani beş yüz on yıldır deprem olmuyordu. Oysa onun güney batısında Hatay'a doğru devam eden Amanos Fayı'nda bin sekiz yüz elli ikide deprem gerçekleşmişti. Pötürge'de ise bin dokuz yüz beşti deprem gerçekleşmişti. Bu ikisinin arasındaki pazarcı fayı harekete geçmemişti. İşte bu harekete geçince Pazarcık segmenti kırdığında diğer saymış olduğum iki fayı da yırtılmasına yol açtım. Ve bu depremin büyük olmasının nedeni bu. Ve burada Aksu bindirmesi bu manada ya örnekleme anlamına baktığımız zaman burada uzun yıllardan beri yüzyıllardan deprem olmuyor. Bunu bu manada kesinlikle çalışmamız gerektiğini belirtmem lazım’’dedi Isparta'nın içerisinde bulunduğu fay hatlarının harekete geçmesiyle zemin büyütme yaşanabileceğini belirten Profesör Doktor Şahin ‘’ Bütün binalarımız deprem performans testine tabi tutulmalıdır’’ diye konuştu. Şahin ‘’ Bizi ilgilendiren özetle Aksu bindirmesi, Davraz faiz unu ve Burdur fay hattı. Burada özellikle üzerinde durulması gereken Isparta'da zemin Isparta'nın içerisinde büyük deprem üreticiliği fay olmamakla birlikte bu sözünü ettiğim faylarda meydana gelebilecek depremlerde zemin büyütmesi yüksek. Dolayısıyla bizim Isparta'nın bütününü içine alan bir deprem planı hazırlamamız gerekiyor ve bütün binalarımızı o bütün binalarımızı tek tek deprem performans sitesine tabi tutup oluşacak verinin bu deprem master planı üzerine işlenmesi gerekiyor. Ve bu işlendikten sonra riskli binalar kesinlikle tespit edilerek eğer onaylamayı güçlendirilemeyecek düzeydeyse kesinlikle kentsel dönüşümle bunların kentsel dönüşüme tabi tutulması yani kısaca yıkılıp yeniden yapılması Güçlendirilemeyecek olanları güçlendirilmesi zaten deprem performansı açısından herhangi bir risk teşkil etmiyorsa zaten o binalar için herhangi bir tehlike söz konusu değil demektir.’’dedi Profesör Doktor Şahin geçtiğimiz gün akşam saatlerinde merkez üssü Sütçüler olan depremi de değerlendirdi. Depremin Aksu bindirme hattında meydana geldiğini belirten Profesör Doktor Şahin, ‘’Bu hattın son zamanlarda hareketliliğini görebiliyoruz’’ dedi. Akşam saatlerinde Aksu bindirmesi üzerinde yani Sütçüler olarak geçen ama bölgemizin kuşaklar üzerine hapsi bindirmesine yakın bir alanda o hat üzerine üç büyüklüğünde deprem meydana geldi. Her ne kadar verilen kataloglarda görünmese de arkasından yine bir yani 1.2 büyüklüğünde iki tane daha artçısı meydana geldi o depremin tabii bu şunu gösteriyor. Aslında buralar aktif. Diğer taraftan yine Yazıköy ve Yarıköy ya Burdur fayının 1914 ve 1901 depremi etkilediği Burdur fayı üzerindeki Yazıköy ve Yarıköy civarında son günlerde mikro deprem aktivitesinin olduğunu gözlemliyoruz. Zaten Fethiye Burdur hattına da baktığımız zaman o kırmızı bölgenin aslında ne kadar aktif olduğunu ki bu iki bin on sekiz deprem yönetmeliğinin haritasıdır. Burada ivme değerlerini ve aktivitenin yüksek olduğunu görüyoruz’’dedi